Waarnemingen 2025

Alweer 7 jaar geleden

Zo lang geleden was het al dat Henk Woldring uit Nietap gewag maakte van de bijzondere vondst van de Krijtwitte plooiparasol (Leucocoprinus cretaceus (GE)) op zijn terrein. En nu, zeven jaar later, en weer in augustus, stond die daar - geheel onverwacht - opnieuw. Het is een zeldzame soort die daar in de randzone van een deels rottende hooibult groeide. Een teken dat hij wel wat extra warmte op prijs stelt. Voor 1990 was dit nog een onbekende in Nederland, maar daarna is hij in 25 uurhokken gesignaleerd. Dat was toendertijd vroeg in het seizoen en voor mij reden een paar dagen later dit pareltje enthousiast te showen aan Machiel Noordeloos uit Leiden. Deze bekende (beroeps)mycoloog was naar Noordlaren gekomen voor een (voor hem vermoeiende) moerasexpeditie bij het Zuidlaardermeer.

De Verspreidingsatlas laat twee stippen zien in de drie noordelijke provincies. Naast die van Nietap  is er nog één in Oost Groningen. Ook zijn er enkele afbeeldingen bij geplaatst die een goede indruk geven van hun habitat. De exemplaren op de foto van Henk zijn zo minuscuul klein dat ze te fragiel waren te beroeren.

C.K.

Met fluwelen handschoenen

Satijnzwammen (Entolomataceae), hierboven afgebeeld, zijn er in vele soorten en maten, maar in de regel zijn de meeste vrij klein en om ze onbeschadigd te fotograferen moet er met tact worden gehandeld. Het mooiste is dat je ze op de groeiplek kunt laten staan zoals hier links en rechts is gebeurd. De foto's zijn gemaakt door Bart Pijper uit Stuifzand die hier met partner Nina enkele weken in Roden verbleef en zijn gemaakt op het Moltmakersstuk, het heidegebiedje in het Mensingebos. Links zien we de Bruine zwartsneesatijnzwam (Entoloma caesiocinctum (KW)) en in het midden de Zwartsneesatijnzwam (E. serrulatum (KW). Nieuw voor het gebied is de Tepelsatijnzwam (E. papillatum (KW)) die hier mooi in een plukje bijeen staan. Ze groeiden daar begin augustus naast het schelpenpad  toen we dankzij de gunstige weersomstandigheden een paar weken konden genieten van een overvloed aan paddenstoelen.

Van jong naar oud(er)

Ach, wat is het mooi dat je dichtbij huis een Harslakzwam (Ganoderma resinaceum) van jongs af aan in ontwikkeling kunt volgen. Ik kwam hem tegen even voorbij Nieuw-Roden op een stobbe van een Zomereik (Quercus robur). Na de ontdekking ervan fiets ik er wekelijks naartoe en deze serie foto's bestrijkt een periode van medio juli tot begin september en dus zijn er mooie 'tussenfasen' overgeslagen. De serie gaat voorlopig nog even door en onze webmaster heeft aangegeven een een foto te prefereren die onder vochtiger omstandigheden is gemaakt, "want dan glimt hij zo mooi".

C.K.

Langs de lanen van Vennebroek

Met de werkgroep hebben we in het verleden enkele keren dit fraaie gebied van Natuurmonumenten bezocht. Mooie lanen waar heel wat bijzondere soorten zijn gevonden. De hier afgebeelde Blauwvoetstekelzwam (Sarcodon scabrosus (KW)) vond ik daar als vrijwel enige paddenstoel op een warme, droge dag op 18 augustus. Niet een echt zeldzame soort, maar er groeien meer interessante (stekel)zwammen. Op 3 oktober zijn we er weer en dan gaan we bij de ingang uitkijken naar de zeer zeldzame Goudgele koraalzwam (Ramaria aurea (BE)). Deze excursie wordt, wanneer daarvoor tijd is, gecombineerd met een bezoek aan De Braak. Eens loonde dat zeer de moeite vanwege de vondst bij een groep beuken (Fagus silvatica) van de zeer zeldzame Brokkelzakamaniet (Amanita submembranacea (BE)). Roeland Enzlin die er iets later van hoorde kon het nauwelijks geloven, maar hij was gezien en in orde bevonden door autoriteit Eef Arnolds en dan moet je het wel geloven.

C.K.

Getolereerd

Ik heb een buurvrouw die alle natuurverschijnselen die voor haar vreemd zijn liever niet in en bij huis ziet. Insecten in huis worden zonder pardon geëlimineerd, ook al zijn ze totaal onschadelijk. Zo moest een prachtige binnengevlogen Reuzenhoutwesp (Urocerus gigas) het met de dood bekopen. Als natuurliefhebber probeer je bij te brengen dat je ze ook op een natuurvriendelijke wijze uit huis kunt zetten. Bijvoorbeeld door ze te vangen in een luciferdoosje. En ach, gezien de huidige situatie zie je niet meer zoveel insecten en dienen we er zuinig op te zijn. Ook paddenstoelen worden direct verwijderd, want die zijn waarschijnlijk erg giftig. Bij de ontdekking van deze Schubbige boschampignon (Agaricus silvaticus) in een pot met een Oleander (Nerium oleander) dreigde wederom de botte bijl te worden gehanteerd. Maar na enige uitleg mijnerzijds (ze zijn zelfs eetbaar!) mochten ze blijven staan.

C.K.

Kiekjes van Hugo

Uit een serie foto's die Hugo ons stuurde een kleine selectie die wij zeer de moeite waard vinden om te laten zien. Linksboven zien we een Beukwortelzwam (Xerula radicata) hier mooi met bijbehorende blaadjes. Hierboven lijkt het of de slak een Houtknotszwam (Xylaria polymorpha) in het geheel aan het verzwelgen is. Hiernaast zien we een bijzondere, want jonge, uitvoering van een Zadelzwam (Polyporus squamosus). Het zijn alle drie algemene soorten, maar heel zeldzaam hoeven ze niet te zijn om ervan te genieten. En dan bedoelen we niet vanwege culinaire aspecten, want daar gaan we bij geen van de drie maar liever niet aan beginnen.

Het niet kunnen laten

Bij sommige paddenstoelen kun je het niet laten er een foto van te maken. Zo mooi zijn ze. Zo'n soort is bijvoorbeeld de Vliegenzwam (Amanita muscaria), die de meeste Nederlanders kennen als 'die rooie met witte stippen'. De officiële Nederlandse naam kennen de meesten niet en al helemaal niet waarom hij zo heet. Het is altijd een mooi onderwerp tijdens publieksexcursies. Een soort die qua mooiigheid de Vliegenzwam naar de kroon steekt is zonder meer de Zwavelzwam (Laetiporus sulphureus). Ook Arjan Boer kon de verleiding niet weerstaan er foto's van te maken toen hij ze in De Kleibosch tegenkwam op de stam van die ene dode Zomereik (Quercus robur) in 'De Laan der Lanen'.

Sfeervol

Zo mag je de foto's van eerdergenoemde Bart Pijper uit Stuifzand gerust noemen. Hij maakte ze tijdens zijn verblijf in Roden en deed dat met precies dezelfde Sony als ik. En omdat hij mij wel wat kon leren zouden we nog een keer het veld ingaan. Dat is er niet van gekomen vanwege ernstige fysieke problemen waardoor hij (en Nina) hun verblijf in Roden vroegtijdig moesten afbreken.

Met de klok mee zien we achtereenvolgens: een Amethistzwam (Laccaria amethystina), de Parelamaniet (Amanita rubescens), een Gewone heksenboleet Neoboletus erythropus) en een Zwartpurperen russula (Russula undulata), maar doen dat bij de laatste wel met een vraagteken. 

C.K.