Waarnemingen eind 2025
Blikvangers
Wanneer je op stap bent als liefhebber (en fotograaf) van paddenstoelen kijk je altijd uit naar bijzondere soorten. Zeg maar: de krenten in de pap. Geertje Geertsma heeft er oog voor en ze heeft ons in deze rubriek al talloze keren verrast op mooie plaatjes van opvallende soorten. Dat kan hier ook zonder meer worden gezegd van deze Zalmzwam (Rhodotus palmatus). Die schittert je tegemoet en dan sta je er uiteraard bij stil en maak je er een plaatje van. Het is echt een, zoals men ook wel zegt, eyecatcher. Geertje trof hem op een van haar ontdekkingstripjes in het Stadspark in Groningen. Dat was op 22 oktober. Wat een fraaie soort is dit.
Het is weliswaar een algemene soort, maar je komt hem lang niet overal tegen. In de directe omgeving van Roden hebben we hem nog nooit gezien en het is überhaupt een zeldzame soort die je niet vaak op het pleistoceen ziet. Wel in het westen en het midden van het land en vooral in Zuid-Limburg kun je hem tegenkomen.
De Vertakte collybia, eindelijk…
Na een tip van Ria Ippen-Meijer reden Geertje Geertma en ik na afloop van de paddenstoeleninventarisatie op 24 oktober (Alteveer/Lieveren) naar een aangegeven plek nabij Peize. We wisten dat ze klein zijn, maar zó klein… Nu we het zoekbeeld hebben hopen we ze vaker te vinden. Ze zijn te vinden bij o.a. grofplaatrussula’s in vergane staat. Wat een bizar afwijkend paddenstoeltje is dit.
De Vertakte collybia (Dendrocollybia racemosa) is een kleine, grijze parasitaire paddenstoel die groeit op vergane vlezige paddenstoelen. Het is een unieke en zeldzame soort die makkelijk over het hoofd gezien wordt, maar herkenbaar is aan zijn speciale structuur met ongeslachtelijke (anamorfe) sporen op zijtakjes.
Kenmerken van de vertakte collybia:
Uiterlijk: De paddenstoel is klein (een paar centimeter), heeft een onopvallende grijze kleur en een vertakte structuur.
Leefwijze: Het is een parasiet die leeft op de resten van grotere, vlezige paddenstoelen.
Voortplanting: Naast de normale geslachtelijke sporen (de witte lamellen op de hoed) produceert de vertakte collybia ook ongeslachtelijke sporen, 'conidiën', op kleine zijtakjes.
Zeldzaamheid: De soort wordt vaak over het hoofd gezien, wat bijdraagt aan de zeldzaamheidstatus in veel gebieden. Hij wordt vaak bij toeval ontdekt.
Naam: De naam 'Vertakte collybia' verwijst naar de oorspronkelijke indeling in het geslacht Collybia, hoewel hij tegenwoordig tot een ander geslacht (Dendrocollybia) behoort.
Hans Post
Vakantie in Zweden
Annet Elsinga was daar eind oktober met partner en zoon en meldt het volgende:
Toen we in Zweden aankwamen had het net een paar nachten flink gevroren. Dat deed geen goed aan de paddenstoelen. Dat we bij aankomst getrakteerd werden op het Noorderlicht maakte overigens heel veel goed! Toch troffen we, nadat de ergste vorst voorbij was, nog veel paddenstoelen en zeer leuke soorten, waaronder de geschubde stekelzwam (Sarcodon squamosus (EB). In Zweden een algemene soort, maar in Nederland zeer zeldzaam. Deze zag ik overigens voor het eerst in Frankrijk, maar in Zweden zijn ze dus talrijk. We troffen zelfs een heksenkring aan! De geschubde stekelzwam groeit specifiek bij dennen (Pinus).
Broodjeszwam - Albatrellus confluens
Ik ga ervan uit dat deze naam klopt! Een paddenstoel die in Nederland niet voorkomt en waarvan ik me afvraag of de Nederlandse naam wel een officiële is (die is correct). De naam zou komen van de hoedjes die als broodjes aan elkaar vastzitten of lijken samen te smelten. In het Zweeds wordt deze zwam brödticka (broodstengel) of tuvticka (waar ik geen vertaling van kon vinden) genoemd. De paddenstoel groeit in sparrenbossen en heeft heel aparte poriën.
Andere soorten die we regelmatig tegenkwamen waren bijvoorbeeld de Trechtercantharel (Cantharellus tubaeformis (KW)), de Gele ridderzwam (Tricholoma equestre (BE)), de Pagemantel (Cortinarius semisanguineus (KW)) en de Oranje oesterzwam die hier op de foto bescherming geniet van een Echte tonderzwam (Fomes fomentarius).
Kiekjes van Hugo Arends
Een paar kiekjes uit het hoge noorden;
Breeksteeltjes kom ik vaker op mijn volkstuin tegen, zoals het Izabelkleurig breeksteeltje (Conocybe albipes), maar het Geringd breeksteeltje (Pholiotina arrhenii) had ik nog niet eerder gezien.
Een algemene paddenstoel, maar toch weer mooi om op een zonnige dag tegen te komen, is de Grote oranje bekerzwam (Aleuria aurantiaca).
De Oranjebruine parasolzwam (Lepiota boudieri) staat er niet zo mooi op, maar voor mij bijzonder, omdat ik hem hier in het groene hart van Beijum voor het eerst tegenkwam.
De Spechtinktzwam (Coprinopsis picacea (BE) komt op het conto van Wil Folkers. Zij tipte me dat ze te zien waren in een laantje in Slochteren en ik ben er ff heen gefietst.
Hugo
Vreemdgaan in Zeeland
Terwijl onze paddenstoelenwerkgroep op zaterdag 8 november 2025 de Punt van Reide inventariseerde, woonde ik in Kerkwerve in Zeeland de najaarsdag van de NMV bij. Dat was dit keer dus niet de Nederlandse Mycologische Vereniging maar de Nederlandse Malacologische Vereniging; de landelijke schelpenclub.
De hele voorgaande week verbleven Marja en ik het zonovergoten Zeeland in Ritthem. Fossiele schelpen verzamelen op het strand van de Westerschelde, met succes oude kleipijpenkopjes en geldkauries zoeken die daar af en toe aanspoelen en de dijken bekijken op zoek naar paddenstoelen. We vonden er ondermeer de Gesteelde stuifbal (Tulostoma brumale).
In een bosje bij de veerboothaven van Breskens vonden we o.a. het week oorzwammetje (Crepidotus mollis) en het algemene Geel hoorntje (Calocera cornea), dit keer uitbundig aanwezig op enkele takken.
Bij Kruiningen keken we nog een poosje in het bosgebied De Inkel. Dat leverde leuke soorten op zoals een Dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum) waarbij je ziet waarom die zo heet. We vonden de Zwarte viltzwam (Chaetosphaerella phaeostroma). Ik zag die nog niet eerder. Ook vonden we de Vlakke essenkogelzwam (Hypoxylon petriniae). De Grote trechterzwam (Clitocybe geotropa (BE)) was voor mij ook een nieuwe soort. Verder is noemenswaardig de enorme trek van kramsvogels en koperwieken die week. En we genoten van de wulpen, scholeksters en rotganzen.
Met deze korte bijdrage hoop ik een verklaring te hebben gegeven voor mijn afwezigheid op de Punt van Reide. Af en toe vreemdgaan in een andere provincie levert heel wat leuks op. Vooral als je eigen vrouw erbij is…
Hans Post